Rối loạn kinh nguyệt là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Theo ước tính, có khoảng 70% phụ nữ gặp rối loạn kinh nguyệt một lần trong đời. Đây không phải là bệnh, nhưng là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nguy hiểm khác. Chính vì vậy, việc hiểu rõ những thông tin về rối loạn kinh nguyệt là rất cần thiết đối với phái nữ. 

Rối loạn kinh nguyệt là gì?

Rối loạn kinh nguyệt là triệu chứng rối loạn về thể chất hoặc tâm lý ngay trước và trong khi hành kinh. Tình trạng này bao gồm hiện tượng chảy máu nhiều, trễ kinh và không thể kiểm soát được sự thay đổi tâm trạng.

Có một số phụ nữ vượt qua kỳ kinh nguyệt hàng tháng một cách dễ dàng, không cần lo lắng. Chu kỳ của họ đến như kim đồng hồ, bắt đầu và dừng lại gần như cùng một thời điểm trong mỗi tháng. Song, có những nữ giới khác không trải qua kỳ kinh nguyệt “êm đềm” như vậy. Lượng huyết xuất ra lớn, trễ kinh, tâm lý thay đổi thất thường. Những triệu chứng này có thể làm gián đoạn cuộc sống của phụ nữ một cách nghiêm trọng.

Nếu nữ giới cảm thấy những triệu chứng về chu kỳ kinh nguyệt có dấu hiệu nghiêm trọng, hãy chủ động thảo luận với các chuyên gia chăm sóc sức khỏe. Sau khi được chẩn đoán chính xác, bác sĩ có thể giúp bạn chọn phương pháp điều trị tốt nhất để giúp chu kỳ kinh nguyệt của bạn được ổn định hơn.

Nguyên nhân nào gây rối loạn kinh nguyệt

Rối loạn kinh nguyệt có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm:

• U xơ tử cung
• Mất cân bằng nội tiết tố
• Rối loạn đông máu
• Ung thư
• Nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STIs)
• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) - u nang trên buồng trứng
• Di truyền

Các dạng rối loạn kinh nguyệt

Trong mỗi chu kỳ kinh nguyệt, nội mạc tử cung (niêm mạc tử cung) được chuẩn bị để nuôi dưỡng bào thai. Nếu không xảy ra quá trình thụ tinh, nội mạc tử cung sẽ tự động rụng trong chu kỳ hằng tháng. Song, một vài điểm bất thường có thể xảy ra trong chu kỳ này. Dưới đây là một số dạng rối loạn kinh nguyệt thường gặp:‍

‍

Hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS)

PMS là tên gọi những triệu chứng khó chịu trong chu kỳ của nữ giới có thể tạm thời làm rối loạn hoạt động bình thường. Các triệu chứng này có thể kéo dài từ vài giờ đến nhiều ngày. Các loại và cường độ của các triệu chứng có thể khác nhau ở mỗi người.

Rối loạn tiền kinh nguyệt (PMDD) là một dạng PMS nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng đến khoảng 3% -8% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Khi có những dấu hiệu của PMDD, nữ giới nên được thăm khám kịp thời. Theo Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ, 85% phụ nữ gặp ít nhất một triệu chứng phổ biến liên quan đến PMS trong những năm sinh sản của họ. Ước tính có khoảng 5% có các triệu chứng nghiêm trọng đến mức họ bị tàn tật bởi tình trạng này.

‍

Một số triệu chứng điển hình của PMS đó là:

• Các triệu chứng tâm lý (trầm cảm, lo lắng, cáu kỉnh)
• Các triệu chứng tiêu hóa (đầy hơi)
• Giữ nước (sưng ngón tay, mắt cá chân và bàn chân)
• Các vấn đề về da (mụn trứng cá)
• Đau đầu, chóng mặt, ngất xỉu
• Co thắt cơ bắp
• Tim đập nhanh
• Dị ứng
• Nhiễm trùng
• Vấn đề về thị lực, nhiễm trùng mắt
• Giảm ham muốn tình dục
• Thay đổi cảm giác thèm ăn
• Nhiệt độ cơ thể tăng

Vô kinh 

Vô kinh là tình trạng không có kinh nguyệt trong hơn 3 chu kỳ hằng tháng. Có hai loại vô kinh chính:

• Vô kinh nguyên phát: Kinh nguyệt không bắt đầu ở tuổi dậy thì.
• Vô kinh thứ phát: Mặc dù ban đầu phụ nữ vẫn có kinh nguyệt đều đặn, nhưng sau một thời gian thì chu kỳ này trở nên bất thường và có thể không có kinh. 

Nữ giới có khả năng bị vô kinh nếu như đang mang thai, cho con bú hoặc rơi vào tình trạng mãn kinh.

Nếu bị trễ ít nhất ba kỳ kinh nguyệt liên tiếp hoặc nếu bạn chưa từng có kinh và từ 16 tuổi trở lên, điều cần thiết phải làm là đến gặp chuyên gia chăm sóc sức khỏe.

Đau bụng kinh 

Đau bụng kinh được biểu hiện bằng những cơn đau bụng dữ dội và thường xuyên khi hành kinh. Nguyên nhân của đau bụng kinh phụ thuộc vào tình trạng bệnh là nguyên phát hay thứ phát. Với chứng rối loạn kinh nguyệt nguyên phát, phụ nữ bị co thắt tử cung bất thường do mất cân bằng các chất trong cơ thể. Đau bụng kinh thứ phát là do các bệnh lý khác, thường gặp nhất là lạc nội mạc tử cung. 

‍

Các triệu chứng phổ biến nhất có thể bao gồm:

• Chuột rút hoặc đau ở vùng bụng dưới
• Đau thắt lưng hoặc đau lan xuống chân
• Buồn nôn
• Nôn mửa
• Bệnh tiêu chảy
• Mệt mỏi
• Ngất xỉu
• Nhức đầu

Rong kinh

Rong kinh là loại chảy máu tử cung bất thường.  Khi này phụ nữ sẽ nhận thấy máu kinh ra nhiều và kéo dài. Trong một số trường hợp, chảy máu có thể nghiêm trọng đến mức các hoạt động hàng ngày bị gián đoạn. Triệu chứng điển hình của rong kinh là khi chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ kéo dài hơn 7 ngày. 

Chẩn đoán rối loạn kinh nguyệt

Để hỗ trợ các chuyên gia điều trị rối loạn kinh nguyệt, nữ giới nên ghi lại tần suất và thời gian chu kỳ kinh của mình. Đồng thời ghi lại những triệu chứng mà bản thân gặp phải trong quá trình này. 

Hiện nay có rất nhiều cách để chẩn đoán rối loạn kinh nguyệt, dựa trên những triệu chứng mà nữ giới gặp như: chảy máu tử cung bất thường, đau bụng kinh, hội chứng tiền kinh nguyệt và rối loạn tiền kinh nguyệt.

‍

Chẩn đoán rong kinh (Chảy máu kinh nguyệt nhiều)

Để chẩn đoán ra máu kinh nhiều - còn gọi là rong kinh - chuyên gia chăm sóc sức khỏe của bạn sẽ tiến hành kiểm tra y tế toàn diện để xem bạn có gặp vấn đề sức khỏe tiềm ẩn nào không, chẳng hạn như u xơ hoặc rối loạn nội tiết tố. Việc kiểm tra bao gồm:

• Siêu âm
• Sinh thiết nội mạc tử cung
• Nội soi tử cung 
• Nong tử cung và nạo lòng tử cung
• Xét nghiệm máu và nước tiểu

Chẩn đoán hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS) và rối loạn tiền kinh nguyệt (PMDD)

Không có xét nghiệm chẩn đoán cụ thể cho PMS và PMDD. Danh sách ghi lại các triệu chứng tiền kinh nguyệt là một trong những phương pháp phổ biến nhất hiện nay. Nó được sử dụng để đánh giá xem bạn có đang mắc phải hội chứng này hay không. 

Các triệu chứng của PMS và PMDD thông thường:

• Có xu hướng gia tăng mức độ nghiêm trọng khi chu kỳ kinh nguyệt tiến triển.
• Có xu hướng thuyên giảm ngay khi bắt đầu có kinh nguyệt hoặc ngay sau đó.
• Có ít nhất ba chu kỳ kinh nguyệt liên tiếp.

Phương pháp điều trị rối loạn kinh nguyệt

Phương pháp điều trị rối loạn kinh nguyệt bao gồm từ thuốc không kê đơn đến phẫu thuật, với nhiều lựa chọn khác nhau. Các lựa chọn điều trị này phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng rối loạn kinh nguyệt.

Sử dụng thuốc

Điều trị bằng thuốc là sự lựa chọn tối ưu hàng đầu của các chị em phụ nữ. Đây là phương pháp điều trị lâu dài. 

Natazia, chứa estrogen tổng hợp estradiol valerate, là thuốc tránh thai đầu tiên được Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ chấp thuận để điều trị chảy máu kinh nguyệt nhiều mà không phải do tình trạng của tử cung. 

Axit tranexamic (Lysteda), mặc dù mới xuất hiện ở Hoa Kỳ, nhưng đã được sử dụng thành công để giảm chảy máu kinh nguyệt nhiều ở các nước khác trong nhiều năm. Những viên thuốc này chỉ được dùng vào những ngày bạn dự kiến ​​ra máu nhiều.

Phẫu thuật 

Có những cân nhắc quan trọng khác đối với từng lựa chọn điều trị này. Phương pháp này có một số rủi ro như nhiễm trùng, xuất huyết và các biến chứng khác. Một số loại phẫu thuật để điều trị rối loạn kinh nguyệt phổ biến là:

- Cắt bỏ nội mạc tử cung: Sử dụng nhiệt, điện, laser, đông lạnh hoặc các phương pháp khác để phá hủy niêm mạc tử cung. Phương pháp này được khuyên dùng với những phụ nữ có gia đình, không có ý định có thêm con vì nó có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản. 

- Nong tử cung và nạo lòng tử cung:  Phương pháp điều trị này thường chỉ là giải pháp tạm thời cho tình trạng chảy máu nhiều.

- Cắt bỏ u xơ: U xơ là nguyên nhân phổ biến gây chảy máu nhiều và việc cắt bỏ u xơ bằng thủ thuật cắt bỏ cơ thường giải quyết được vấn đề. Tùy thuộc vào kích thước, số lượng và vị trí của u xơ, phẫu thuật cắt bỏ cơ có thể được thực hiện bằng ống soi tử cung, nội soi.

- Cắt bỏ tử cung: Đây là một trong những thủ tục phẫu thuật phổ biến nhất được thực hiện để chấm dứt tình trạng chảy máu nhiều. Đây cũng là một cuộc phẫu thuật lớn và bao gồm tất cả các rủi ro liên quan. Phụ nữ thường mất 4 - 6 tuần để phục hồi sau cuộc phẫu thuật cắt bỏ tử cung.

Thay đổi chế độ ăn uống

Phụ nữ nên ăn gì để hết rối loạn kinh nguyệt? Khi điều trị rối loạn kinh nguyệt, nữ giới nên thay đổi chế độ ăn uống của mình theo hướng khoa học hơn. Cụ thể, phụ nữ nên cắt giảm rượu, caffeine, nicotine, muối và đường tinh luyện. Đây đều là những tác nhân làm cho các triệu chứng PMS và PMDD tồi tệ hơn. Đồng thời, phụ nữ hãy tăng cường lượng Canxi trong các bữa ăn của mình, để giúp giảm một số triệu chứng chu kỳ kinh nguyệt, thông qua những loại sữa ít chất béo, sản phẩm từ đậu nành, nước cam...

‍

Hy vọng bài viết trên đã giúp nữ giới có những thông tin cần thiết về rối loạn kinh nguyệt, những nguyên nhân gây nên triệu chứng này và cách chữa trị hiệu quả nhất. Từ đó nữ giới có thể bảo vệ sức khoẻ bản thân tốt hơn. Nếu những dấu hiệu của rối loạn kinh nguyệt ảnh hưởng sâu đến cuộc sống của bạn, hãy chủ động đến các bệnh viện uy tín để được thăm khám kịp thời.